حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ یکی از نعمتهای پروردگار متعال برای ما گرفتارشدگان در زندگی روزمره زمینی، روزهای آسمانی است؛ روزهایی که ما آنها را با نام شیرین عید میشناسیم و مبارکشان میدانیم. عید بزرگ غدیر یکی از این روزهای آسمانی است که در تقویم خداوند به عنوان نعمت و برکت قرار داده شده است؛ روزی که نه تنها بر روی زمین که در نزد اهالی آسمان نیز مبارک و متبرک است. امام رضا (ع) در این باره فرمودهاند: «پدرم به نقل از پدرش (امام صادق (ع)) نقل کرد که روز غدیر در آسمان، مشهورتر از زمین است.» (مصباح المتهجد: ۷۳۷).
این روز مشهور آسمانی مانند سایر اعیاد ما مسلمانان دارای اعمال و آدابی است؛ اعمال و آدابی که برای پاسداشت این روز درنظر گرفته شدهاند و هرکدام به نوعی منبعی برای ورود برکت و نور این عید بزرگ به زندگی ما هستند. در ادامه برخی از این اعمال و آداب را به همراه ایدههایی برای پاسداشت عید غدیر با هم مرور میکنیم.
نخستین عملی که برای این روز آمده است، غسل مستحب است. سفارش شده است در این روز معطر باشیم. نماز شب عید و روز آن که شرح آن در مفاتیح الجنان آمده است و روزه در روز غدیر، از اعمال این عید مبارک است. امام صادق (ع) فرمودند: «عید غدیر، روز عبادت و نماز و سپاس و ستایش خداست و روز سرور و شادى است به خاطر ولایت ما خاندان که خدا بر شما منت گذارد و من دوست دارم که شما آن روز را روزه بگیرید». (وسائل الشیعه، ۷، ۳۲۸، ح ۱۳).
همچنین زیارت امام علی (ع) در این روز توصیه شده است. زیارت امین ا... و همچنین زیارتی را که از امام صادق (ع) برای این روز در مفاتیح الجنان آمده است، بخوانید. ذکر صلوات در این روز را امام صادق (ع) توصیه کردهاند.
امام علی (ع) به سنت شیرین هدیه دادن در عید غدیر اشاره کرده، میفرمایند: «از نعمت الهی به یکدیگر هدیه دهید؛ آن گونه که خداوند بر شما منت نهاده و پاداش آن را در این روز، چندین برابر عیدهای گذشته و آینده قرار داده است.» دیگر سنت مبارک در عید غدیر، تبریک این روز به یکدیگر است. رسول خدا (ص) به عنوان پیام رسان غدیر نخستین فردی بود که این عید بزرگ را تبریک گفت و عزیز شمرد.
امام رضا (ع) نیز در این خصوص فرمود: «عید غدیر روز تبریک و تهنیت است. هریک به دیگرى تبریک بگوید، هر وقت مؤمنى برادرش را ملاقات کرد، چنین بگوید: "حمد و ستایش خدایی را که به ما توفیق چنگ زدن به ولایت امیرمؤمنان و پیشوایان را عطا کرد". آرى عید غدیر، روز لبخند زدن به چهره مردم باایمان است» (اقبال: ۴۶۴).
دیگر توصیه امام علی (ع) برای اعمال عید غدیر، احسان و نیکوکاری است: «نیکی در این روز، ثروت را میافزاید و عمر را طولانی میکند. ابراز عاطفه و محبت به هم در این روز، موجب رحمت و لطف خدا میشود». در این باره امام صادق (ع) میفرمایند: «غذا دادن به یک مؤمن در روز عید غدیر، ثواب اطعام یک میلیون پیامبر و صدیق و یک میلیون شهید و یک میلیون فرد صالح در حرم خداوند را دارد» (بحار، ج۶، ص۳۰۳).
ایشان در حدیثی دیگر درباره گره گشایی و بخشیدن مال در روز عید غدیر به دیگران میفرمایند: «دادن یک درهم به برادران باایمان و معرفت در روز عید غدیر برابر با هزار درهم است، بنابراین در این روز به برادرانت انفاق کن و هر مرد و زن مؤمن را شاد گردان» (مصباح المتهجد: ۷۳۷).
عید غدیر روز دیدوبازدید است. در این روز یا دوستان و آشنایان را مهمان کنید یا اینکه خود برای دیدار آنها پیش قدم شوید. امام رضا (ع) فرمود: «کسى که در روز غدیر مؤمنى را دیدار کند، خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد مى کند و قبرش را توسعه مى دهد و هر روز ۷۰ هزار فرشته قبر او را زیارت مى کنند و او را به بهشت بشارت مى دهند» (اقبال الاعمال: ۷۷۸).
سنت صله رحم را در این روز به همراه بچهها برگزار کنید و با آنها به دیدار اقوام و سادات بروید و در فرصتی با آنها درباره مفهوم سید بودن صحبت کنید. حال وهوای عید را به خانه ببرید و از آنها بخواهید در برنامههای این روز با شما مشارکت کنند. در این روز بزرگ، عیدیهای ماندگار بدهید.
یکی از بهترین راهنماها برای چگونگی برگزاری آیینهای روز عید غدیر، خطبهای منسوب به امیرالمؤمنین (ع) درباره این عید است. ایشان در این خطبه علاوه بر بحثهای معرفتی، بخشی را به رفتارهای فردی و اجتماعی در این روز اختصاص دادهاند. یکی از توصیههای ایشان برای پاسداشت عید غدیر در بین اعضای خانواده است و میفرمایند: «رحمت خدا بر شما باد! پس از پایان این تجمع، به خانهها برگردید و به خانواده خود، وسعت و گشایش دهید و به برادران خود نیکی کنید و خداوند را بر نعمتی که ارزانی تان کرده است، سپاس گویید. با هم باشید تا خداوند هم متحدتان سازد، تا میتوانید، در این روز از وجودتان خرج خانواده و برادرانتان کنید و در برخوردها و ملاقاتها ابراز شادمانی و سرور کنید...».
امام صادق (ع) در روایتی، به یکی از اعمال روز غدیر اشاره کرده و فرمودهاند: «عید غدیر، روزى است که رسول خدا (ص)، على (ع) را به عنوان پرچمدار براى مردم برافراشت و فضیلت او را در این روز آشکار و جانشین خود را معرفى کرد. بعد به عنوان سپاسگزارى از خداى بزرگ، آن روزه را روزه گرفت و آن روز، روز روزه دارى و عبادت و طعام دادن و به دیدار برادران دینى رفتن است.
آن روز، روز کسب خشنودى خداى مهربان و به خاک مالیدن بینى شیطان است.» (وسائل الشیعه، ۷: ۳۲۸، ضمن حدیث ۱۲). همچنین در روایتی از امام رضا (ع) نقل شده است که ایشان در روز غدیر عدهای را برای افطار مهمان میکردند.